Khu vực đăng ký khám bệnh và chờ phát thuốc của Bệnh viện chuyên khoa lao và bệnh phổi Bình Dương (phường Bình Dương, TP.HCM) thưa thớt bệnh nhân – Ảnh: TRÍ ĐỨC
Hiện tại trong khi các bệnh viện tuyến cuối chuyên khoa sản và ung bướu tại TP.HCM thường xuyên quá tải với số lượng lớn bệnh nhân từ các tỉnh đến khám và điều trị, thì tại Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) lại tồn tại nhiều bệnh viện cũ bị bỏ hoang, xuống cấp nghiêm trọng.
Nơi quá tải, nơi bỏ hoang
Quá tải là thực trạng nhiều năm nay tại các bệnh viện tuyến cuối ở TP.HCM: Ung bướu, Từ Dũ, Tâm thần… Để đáp ứng nhu cầu bệnh nhân, các bệnh viện này phải hoạt động hết công suất. Người bệnh từ các tỉnh miền Trung, miền Tây phải vượt hàng trăm km thuê phòng trọ xung quanh bệnh viện, xếp hàng từ 12h đêm hôm trước để chờ được khám và điều trị.
Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, bệnh viện điều trị ung thư có quy mô lớn nhất cả nước, đã đưa cơ sở 2 (Thủ Đức, đầu tư gần 6.000 tỉ đồng) vào hoạt động từ năm 2023, thế nhưng hơn 1 năm sau đã rơi vào tình trạng quá tải.
Bệnh viện Từ Dũ mỗi năm tiếp nhận hơn 1 triệu lượt phụ nữ đến khám bệnh, trong đó khoảng 60% bệnh nhân là người dân từ các tỉnh. Bệnh nhân phải di chuyển quãng đường xa để tiếp cận dịch vụ y tế tuyến cuối không chỉ gây tốn kém thời gian, chi phí mà còn làm tăng áp lực cho hệ thống y tế tại trung tâm TP. HCM.
Tình trạng cũng tương tự tại hai bệnh viện Tâm thần và Phạm Ngọc Thạch.
Trong khi đó các bệnh viện tại Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) xuống cấp và vắng người. Hiện tại, Bệnh viện chuyên khoa tâm thần Bình Dương đang đóng cửa hoàn toàn, chỉ có bảo vệ trông coi. Lối đi giữa các khối nhà cỏ mọc cao cả mét. Ở phía đối diện, Bệnh viện chuyên khoa lao và bệnh phổi Bình Dương khá hơn một chút khi đang được dùng một phần để làm khoa truyền nhiễm – lao nhưng cũng chỉ khai thác quy mô nhỏ, các phần còn lại để cỏ mọc um tùm.
Ông Mai, người dân địa phương, cho biết: “Mỗi lần có việc phải vào Bệnh viện Đa khoa Bình Dương, tôi đều ngán ngẩm khi thấy cảnh bệnh viện này quá tải, người bệnh và người nhà phải nằm cả ra hành lang lối đi. Vậy mà Bệnh viện Đa khoa Bình Dương mới thì xây mãi chưa xong, còn hai bệnh viện chuyên khoa này thì bỏ hoang thật lãng phí”.
Suốt chục năm qua, người dân Bà Rịa mong mỏi có một bệnh viện sản, nhưng địa phương chưa thể triển khai do thiếu nhân lực. Nếu giao cho Bệnh viện Từ Dũ, đơn vị này không cần sử dụng ngân sách nhà nước, chỉ cần được giao đất là có thể thực hiện được. Vì vậy rất cần cơ chế đột phá này.
Ông Tăng Chí Thượng (Giám đốc Sở Y tế TP.HCM)
Nâng chất các cơ sở để giảm tải
Trước thực trạng trên, Sở Y tế TP.HCM đã đề nghị bổ sung quy hoạch ngành y tế tại khu vực Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu. Tại khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu, Sở Y tế kiến nghị chủ trương cho các bệnh viện chuyên khoa tuyến cuối về sản phụ khoa (Bệnh viện Từ Dũ hoặc Bệnh viện Hùng Vương) triển khai cơ sở 2 tại Bệnh viện Lê Lợi (cũ), đồng thời cho phép Bệnh viện Ung bướu triển khai cơ sở 2 tại Bệnh viện Bà Rịa (cũ).
Tương tự, tại Bình Dương, cho Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch đặt cơ sở 2 tại Bệnh viện chuyên khoa lao và bệnh phổi Bình Dương và Bệnh viện Tâm thần đặt cơ sở 4 tại Bệnh viện chuyên khoa tâm thần; nhanh chóng sửa chữa khẩn cấp hai bệnh viện bị bỏ hoang này để sớm đưa vào sử dụng.
Ngày 22-10, UBND TP.HCM đã thống nhất chủ trương này. Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Trần Ngọc Hải – Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ – cho rằng chủ trương xây dựng một cơ sở mới chuyên khoa sản phụ khoa tuyến cuối tại Bà Rịa – Vũng Tàu là một đề xuất mang tính chiến lược.
Theo bác sĩ Hải, kiến nghị này không chỉ nhằm giải quyết những vấn đề cấp bách về y tế mà còn phù hợp với định hướng phát triển kinh tế – xã hội của thành phố trong giai đoạn mới, đặc biệt khi sau sáp nhập với quy mô dân số đã vượt 14 triệu người.
Hiện nay, chất lượng và khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế, nhất là y tế chuyên sâu tuyến cuối, vẫn còn chênh lệch đáng kể giữa khu vực trung tâm và các vùng lân cận. Người dân tại những địa bàn như Bà Rịa – Vũng Tàu cũ vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận các kỹ thuật y tế cao do hạn chế về khoảng cách địa lý và hạ tầng y tế.
Tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, bác sĩ Diệp Bảo Tuấn – Giám đốc bệnh viện – cho biết số lượng bệnh nhân đến khám tại bệnh viện đang có xu hướng tăng.
“Việc xây dựng thêm một cơ sở của Bệnh viện Ung bướu TP.HCM tại Bà Rịa là rất cần thiết, nhằm phục vụ người dân các tỉnh lân cận. Đây cũng là giải pháp quan trọng giúp giảm tải cho cơ sở 1 và cơ sở 2 của bệnh viện hiện nay”, bác sĩ Tuấn nói.
Bệnh viện Lê Lợi cũ (địa chỉ 22 đường Lê Lợi, phường Vũng Tàu) được kiến nghị làm cơ sở 2 bệnh viện chuyên khoa tuyến cuối về sản phụ khoa (Bệnh viện Từ Dũ hoặc Bệnh viện Hùng Vương) – Ảnh: ĐÔNG HÀ
Tính khả thi cao
Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ cũng cho rằng với tư cách là đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính toàn phần (nhóm 1), Bệnh viện Từ Dũ hoàn toàn có khả năng tự chủ về nguồn vốn cho cơ sở mới thông qua việc sử dụng quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp hiện có gần 3.000 tỉ đồng, không cần sử dụng ngân sách thành phố.
Về nhân lực, với đội ngũ hơn 330 bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, bệnh viện đủ năng lực điều phối và bố trí nhân sự cho cơ sở mới mà không ảnh hưởng đến hoạt động chuyên môn tại cơ sở chính.
Còn Bệnh viện Ung bướu TP.HCM cho rằng việc phát triển cơ sở 2, cơ sở 3 không chỉ góp phần giảm tải hệ thống y tế trung tâm, rút ngắn khoảng cách chênh lệch y tế, tiết kiệm chi phí, thời gian và công sức cho người bệnh. Đồng thời phù hợp với xu hướng khám, tầm soát sức khỏe định kỳ của người dân, tránh tình trạng quá tải tại các bệnh viện trung tâm.
Theo Giám đốc Sở Y tế TP.HCM Tăng Chí Thượng, những đề xuất trên là một giải pháp mang tính đột phá. Đây là hướng đi hoàn toàn khả thi, mang lại nhiều lợi ích cho người dân bởi các bệnh viện đầu ngành có đủ năng lực để mở rộng hoạt động, chỉ cần TP giao đất và hỗ trợ một phần ngân sách để đầu tư xây dựng các cơ sở của bệnh viện này.
Cách làm này hiệu quả hơn so với việc thành lập thêm bệnh viện mới, bởi thương hiệu và uy tín của các bệnh viện đầu ngành sẽ giúp nhanh chóng thu hút người dân đến khám chữa bệnh. Để triển khai, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở ngành, đặc biệt là trong việc ưu tiên quỹ đất dành cho y tế.
Ông Thượng cũng cho biết thêm nhiều năm qua, các mô hình bệnh viện vệ tinh, phòng khám vệ tinh, khoa vệ tinh đã phát huy hiệu quả rõ rệt. Chủ lực trong mạng lưới này là các “bệnh viện hạt nhân” như Bệnh viện Ung bướu, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Nhi đồng 1… đã chuyển giao kỹ thuật, đào tạo chuyên môn và hỗ trợ chuyên sâu rất hiệu quả cho tuyến dưới.
Nguồn: Sở Y tế TP.HCM
Giảm chi phí cho người dân
Ông N.H.T. (ngụ phường Vũng Tàu, bác sĩ về hưu) cho rằng việc Bệnh viện Ung bướu và Bệnh viện Từ Dũ hoặc Bệnh viện Hùng Vương về Bà Rịa – Vũng Tàu lập cơ sở mới sẽ mang đến rất nhiều lợi ích cho người dân.
“Rõ ràng có cơ sở của bệnh viện đầu ngành ở đây thì người dân sẽ rất phấn khởi. Không chỉ người dân Bà Rịa – Vũng Tàu mà bệnh nhân từ Đồng Nai, Bình Thuận cũ (nay là Lâm Đồng – PV) cũng sẽ đến khám và điều trị. Người dân được cung ứng dịch vụ y tế chất lượng cao mà còn giảm bớt được rất nhiều chi phí khi phải lên TP.HCM”, ông T. nói.
Nhiều hạng mục của Bệnh viện chuyên khoa lao và bệnh phổi Bình Dương xuống cấp nghiêm trọng, tuy nhiên vẫn có bệnh nhân đang được điều trị tại đây – Ảnh: TRÍ ĐỨC
Sửa chữa khẩn cấp trong khi chờ cải tạo
Để sớm đưa các bệnh viện cũ đi vào hoạt động hiệu quả, Sở Y tế đã yêu cầu ban giám đốc Bệnh viện Tâm thần và Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch chuẩn bị nguồn nhân lực cả về chuyên môn và quản trị bệnh viện theo đề án đã xây dựng, đi vào hoạt động ngay khi hai công trình đã được sửa chữa, cải tạo.
Sở Y tế cũng kiến nghị UBND TP chỉ đạo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Bình Dương khẩn trương thực hiện các kết luận của Kiểm toán Nhà nước khu vực IV và thực hiện quyết toán để có cơ sở bổ sung kinh phí sửa chữa hai công trình. Đồng thời sớm hoàn thiện các thủ tục pháp lý dự án hai bệnh viện chuyên khoa lao, bệnh phổi và chuyên khoa tâm thần. Trong đó, cho phép thực hiện sửa chữa khẩn cấp với mức đầu tư mỗi bệnh viện trên là 15 tỉ đồng.
Đòn bẩy phát triển du lịch y tế
Theo bác sĩ Diệp Bảo Tuấn – Giám đốc Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, Bà Rịa – Vũng Tàu và Bình Thuận (cũ) là khu vực giáp biển, rất thuận lợi để phát triển mô hình du lịch y tế. Việc xây dựng bệnh viện ung bướu tại đây không chỉ góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe mà còn tạo đòn bẩy phát triển du lịch y tế.
Đặc biệt nếu đầu tư vào trung tâm tầm soát ung thư công nghệ cao, khu vực này có thể thu hút du khách quốc tế kết hợp điều trị và nghỉ dưỡng, cũng như đáp ứng nhu cầu của người dân lân cận.
Tương tự đối với phẫu thuật, sinh nở và nghỉ dưỡng chất lượng cao cũng có thể áp dụng tại khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) nếu mở rộng chuyên khoa như Bệnh viện Từ Dũ tại đây.
Bộ Y tế đề xuất Bệnh viện E sáp nhập, thành cơ sở của Bệnh viện Bạch Mai, hình thành chuỗi bệnh viện – Ảnh minh họa: TTX
Bộ Y tế đề xuất sáp nhập nhiều bệnh viện
Theo phương án của Bộ Y tế đề xuất, nhiều cơ sở y tế vẫn giữ nguyên mô hình quản lý trực thuộc Bộ Y tế, một số sáp nhập hoặc chuyển giao cho các địa phương và cơ sở đào tạo y khoa để tăng cường hiệu quả khai thác.
Bộ Y tế hiện quản lý trực tiếp 90 đơn vị (bao gồm 4 bệnh viện sẽ thực hiện bàn giao trong năm 2025).
Trong số 39 bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, bộ đề xuất 25 bệnh viện tiếp tục trực thuộc bộ, 2 bệnh viện sáp nhập vào đơn vị khác, còn lại chuyển giao nguyên trạng hoặc thành cơ sở của bệnh viện khác.
Theo đề án, các bệnh viện tuyến trung ương như Bạch Mai, Việt Đức, K, Nhi trung ương, Phụ sản trung ương, Chợ Rẫy, Thống Nhất… sẽ được giữ nguyên mô hình tổ chức để tiếp tục đóng vai trò đầu tàu trong điều trị, đào tạo và nghiên cứu khoa học.
Những cơ sở y tế còn lại sẽ được sắp xếp lại bằng cách sáp nhập vào các bệnh viện lớn, chuyển giao về địa phương hoặc trở thành bệnh viện thực hành cho các trường đại học y.
Một số bệnh viện chuyên khoa sẽ sáp nhập vào bệnh viện đa khoa trung ương hoặc các đơn vị quy mô lớn. Như sáp nhập Bệnh viện Chỉnh hình – Phục hồi chức năng Cần Thơ vào Bệnh viện Đa khoa trung ương Cần Thơ; Bệnh viện Chỉnh hình – Phục hồi chức năng TP.HCM vào Bệnh viện Thống Nhất; Bệnh viện E vào Bệnh viện Bạch Mai, chuyển thành cơ sở của Bệnh viện Bạch Mai, hướng tới hình thành chuỗi bệnh viện.
Một số bệnh viện chuyên khoa sẽ được bàn giao nguyên trạng về địa phương như Bệnh viện Phong – Da liễu trung ương Quy Hòa về Gia Lai, Bệnh viện 74 Trung ương về Phú Thọ, Bệnh viện Đa khoa trung ương Quảng Nam về Đà Nẵng.
Bộ Y tế đề xuất một số bệnh viện được chuyển giao thành bệnh viện thực hành cho các trường đại học y. Cùng đó, Bộ Y tế sắp xếp lại khối phòng bệnh nhằm xây dựng một đầu mối mạnh về y tế dự phòng quốc gia. Theo đề xuất, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương sẽ tiếp tục trực thuộc Bộ Y tế, đồng thời trở thành đầu mối thực hiện chức năng của CDC trung ương.
Các phương án đề xuất này được xây dựng theo lộ trình phù hợp đảm bảo kế thừa, tránh xáo trộn hoạt động chuyên môn và phục vụ tốt nhất cho người dân.
Bộ Y tế đã có đề xuất phương án sắp xếp, tổ chức lại hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập.
Tại Hà Nội, UBND TP đã ban hành kế hoạch thực hiện đề án “Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh của các cơ sở y tế công lập thuộc UBND thành phố Hà Nội đến năm 2030”.
Sở Y tế Hà Nội có kế hoạch tổ chức lại các bệnh viện, trong đó bao gồm sáp nhập Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương vào Bệnh viện Tâm thần Hà Nội (thực hiện quý 4-2025) và hợp nhất Bệnh viện đa khoa Y học cổ truyền Hà Nội và Bệnh viện Y học cổ truyền Hà Đông thành Bệnh viện đa khoa Y học cổ truyền Hà Nội (dự kiến quý 4-2026).
Trong kế hoạch này, TP dự kiến xây dựng đề án phát triển 4 bệnh viện đảm nhận chức năng vùng và xây dựng đề án thành lập các bệnh viện mới, nâng cấp cơ sở vật chất và phát triển nguồn nhân lực y tế.
