Giá nhà tăng thế nào khiến Thủ tướng thốt lên “ai có tiền mà mua”?

Thách thức giá tăng, chênh lệch lớn với thu nhập

Trong cuộc họp chiều 22/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính đưa ra nhiều chỉ đạo quan trọng liên quan đến thị trường bất động sản. Trong đó, Thủ tướng đặt vấn đề về việc bao nhiêu người cần nhà nhưng vì giá nhà cao quá không thể mua được; nhà ở chung cư mà cứ trên 70 triệu, hơn 100 triệu đồng một m2, ai có tiền mà mua. Thủ tướng yêu cầu thực hiện các giải pháp kéo giảm giá bất động sản, tăng nguồn cung để đáp ứng cung cầu.

Giá căn hộ chung cư tăng liên tục trong thời gian qua là vấn đề “nóng”, nhận được sự quan tâm của người dân. Nhiều đơn vị nghiên cứu thị trường, chuyên gia đã liên tục đề cập đến vấn đề này và đưa ra cảnh báo.

Báo cáo tháng 8 của Batdongsan.com.vn đề cập trong 2 năm qua, giá bán bất động sản phổ biến (tính chung trên cả nước) vẫn giữ đà tăng ở hầu hết các loại hình, trong đó tăng mạnh nhất là đất (tăng 44%) so với quý I/2024 và chung cư tăng 42%. Các loại hình khác gồm nhà riêng, đất dự án và nhà mặt phố tăng lần lượt 28%, 14% và 1% trong cùng giai đoạn.

Theo ông Nguyễn Quốc Anh – Phó tổng giám đốc Batdongsan.com.vn – việc giá bán vẫn duy trì xu hướng tăng là kết quả của tăng trưởng cung tiền mạnh mẽ thông qua chính sách tiền tệ linh hoạt hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao; sự khan hiếm nguồn cung sơ cấp kéo dài, đặc biệt ở các đô thị lớn, cùng với niềm tin của nhà đầu tư vào tiềm năng tăng giá trong tương lai.

Đồng thời, ông nêu ra thách thức về khả năng tiếp cận nhà ở cho người dân có thu nhập trung bình thấp. Thực trạng này có thể tiếp diễn nếu các nút thắt về pháp lý và nguồn cung chưa được tháo gỡ triệt để.

Trong khi đó, chuyên gia Cấn Văn Lực, trong một hội thảo gần đây, cho biết một công chức ở Việt Nam cần tới 26 năm làm việc liên tục mới có thể mua được một căn hộ chung cư. Sự chênh lệch này phản ánh thực trạng giá bất động sản tăng nhanh hơn nhiều so với thu nhập, tạo nên khoảng cách lớn so với mức bình quân thế giới (15 năm).

Ông Lực nhấn mạnh vấn đề là càng ngày sự chênh lệch càng tăng lên, thu nhập tăng không theo kịp giá nhà. Vì vậy, chuyên gia cho rằng cần kiểm soát giá bất động sản.

Giá căn hộ ở đô thị lớn tăng phi mã

Theo khảo sát của phóng viên báo Dân trí, vừa qua, nhiều dự án chung cư tại Hà Nội đã được mở bán. Tuy nhiên, mức giá hiện nay đều tập trung ở phân khúc cao.

Cụ thể, một dự án tại địa bàn phường Đại Mỗ (Hà Nội), giá chung cư mở bán dao động 80-120 triệu đồng/m2. Tại phường Từ Liêm, một dự án chung cư nằm ngay đường Lê Quang Đạo có giá mở bán khoảng 130 triệu đồng/m2 (chưa bao gồm VAT và phí bảo trì).

Một dự án tại phường Việt Hưng cũng có giá dự kiến vượt 120 triệu đồng/m2. Đáng chú ý, một dự án ở khu vực phường Cầu Giấy dự kiến có giá từ 150 triệu đồng/m2. Hay một dự án vừa ra mắt nằm tại phường Xuân Đỉnh cũng có ra mở bán 100 triệu đồng/m2.

Chuyên gia Lê Đình Chung nhìn nhận, giá trung bình của chung cư tại Hà Nội đang dao động 70-80 triệu đồng/m2. Bên cạnh đó, thị trường xuất hiện nhiều dự án cao cấp, hàng hiệu có mức trên 100 triệu đồng/m2.

Theo ông, những dự án này thường ở vị trí đắc địa tại trung tâm Hà Nội. Chủ đầu tư phát triển dự án xác định sẽ bán cho những khách có điều kiện cao, không dành cho số đông khách hàng. Tuy nhiên, tính thanh khoản của dòng sản phẩm trên 150 triệu đồng/m2 sẽ không cao, bởi kén khách hàng.

Ông cho rằng, thị trường chung cư nói riêng và bất động sản nói chung đang chững lại. Do đó, các sản phẩm chung cư cao cấp, hạng sang cũng rất ít thanh khoản.

Về khả năng tăng giá của chung cư cao cấp và hàng hiệu, ông Chung cho rằng, hiện đa phần là sản phẩm sơ cấp nên chủ đầu tư đã định giá cao. Do đó, để có cơ hội tăng giá sẽ phải cần thêm thời gian. Bên cạnh đó, chi phí đầu vào của dự án hiện nay cũng rất cao, tiến độ thực hiện lâu. Đồng thời, các nhà phát triển dự án đã đầu tư vào sản phẩm cao hơn nên họ sẽ kỳ vọng có mức lợi nhuận cao.

Tương tự Hà Nội, thị trường bất động sản TPHCM, nhất là phân khúc căn hộ, ghi nhận đà tăng giá phi mã trong thời gian gần đây.

Trên thực tế, giá căn hộ mở bán mới tại TPHCM liên tục tăng trong thời gian gần đây, đặc biệt với các sản phẩm sơ cấp. Mức giá được neo cao, ở mức 100-200 triệu đồng/m2, thậm chí tiệm cận nhà phố.

Tại khu vực quận 2 (cũ), quanh nút giao An Phú, một chủ đầu tư nước ngoài khởi động giai đoạn 3 của dự án cao tầng, giới thiệu ra thị trường căn hộ khoảng 130-220 triệu đồng/m2. Dọc trục đường song hành lên cao tốc TPHCM – Long Thành, một dự án tái khởi động có giá trung bình khoảng 120 triệu đồng/m2. Gần đó, các căn hộ trong khu đại đô thị hơn 117ha cũng có giá từ 160 triệu đồng/m2.

Ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) – thống kê năm 2024, giá chung cư TPHCM tăng lên mức trung bình 90 triệu đồng/m2. Từ 2020 đến nay, tốc độ tăng giá nhà của TPHCM có thời điểm lên đến 15-20% mỗi năm.

Cập nhật 8 tháng đầu năm nay, ông Võ Hồng Thắng – Phó tổng giám đốc DKRA Group – nêu số liệu mặt bằng giá bán căn hộ sơ cấp tại TPHCM (cũ) tăng 12-18% so với cùng kỳ năm trước, một số dự án cá biệt có mức giá cao nhất 493 triệu đồng/m2. Còn tại Bình Dương (cũ), mặt bằng giá chung cũng tăng 8-10% so với cùng kỳ năm trước.

Nguyên nhân giá căn hộ tăng cao

Nguyên nhân giá căn hộ tại TPHCM tăng được nhiều chuyên gia mổ xẻ trong thời gian qua. Đầu tiên là vấn đề nguồn cung giảm sút. Báo cáo của CBRE Việt Nam nêu trong quý II, nguồn cung căn hộ tại TPHCM (cũ) dù đã cao gấp đôi quý trước nhưng tính chung 6 tháng vẫn thấp hơn 16% so với cùng kỳ. Đơn vị này cũng ghi nhận nguồn cung căn hộ 6 tháng thấp nhất trong một thập kỷ tại TPHCM.

Cùng quan điểm, chuyên gia của Savills Việt Nam nói TPHCM cũng đối mặt với tình trạng thiếu nguồn cung trong nhiều năm trở lại đây. Thành phố đặt mục tiêu phát triển khoảng 235.000 căn nhà mới trong giai đoạn 2021-2025, tuy nhiên chỉ thực hiện được 24% chỉ tiêu và còn thiếu hụt 179.000 căn. Chênh lệch cung – cầu bị nới rộng vì các vấn đề liên quan đến pháp lý dự án.

Lý do khác là sự mất cân đối trong nguồn cung đưa ra thị trường. Ông Lê Hoàng Châu cho biết trong nửa đầu năm nay, TPHCM chỉ có 4 dự án nhà ở thương mại với hơn 3.300 căn hộ cao cấp đủ điều kiện huy động vốn. Thị trường không có căn hộ trung cấp và vừa túi tiền – hiện trạng đã xảy ra liên tục từ nhiều năm nay.

Trước đó, từ năm 2021 đến nay, nguồn cung dự án nhà ở mới tại TPHCM không còn loại nhà ở thương mại giá vừa túi tiền có giá bán dưới 30 triệu đồng/m2 và rất thiếu nhà ở xã hội. Ngược lại, phân khúc nhà ở cao cấp từ năm 2020 đến năm 2023 liên tục áp đảo, chiếm khoảng 70% tổng nguồn cung.

Ông cảnh báo, trong ngắn hạn, thị trường nhà ở TPHCM sẽ còn đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn cung, đặc biệt là phân khúc tầm trung và bình dân. Giá nhà sẽ vẫn tăng, vượt quá khả năng tài chính của số đông người dân đô thị.

Cùng quan điểm, bà Trang Bùi – Tổng giám đốc Cushman & Wakefield Việt Nam – thừa nhận nguồn cung thị trường ngày càng tập trung ở phân khúc cao cấp, hạng sang. Khu vực trung tâm không có nguồn cung mới, thị trường được dẫn dắt bởi những nhà phát triển bất động sản điển hình. Giá bán sơ cấp tăng phản ánh thiếu nguồn cung phân khúc bình dân và trung cấp.

Bà Trang dự báo năm sau có thể là điểm khởi đầu của chu kỳ phục hồi mới, nhưng sẽ diễn ra chậm, chọn lọc và phân hóa cao. Thách thức của thị trường TPHCM là giá bán sơ cấp trung bình còn quá cao so với thu nhập trung bình, phải trên 20 năm mới mua được nhà.

Giá bán sẽ tiếp tục tăng 5-10%/năm, tùy khu vực, tăng theo chất lượng sản phẩm, không phải làn sóng tăng trên diện rộng. Nguồn cung có thể tăng 25-30% mỗi năm từ năm nay, nhưng vẫn thấp hơn mức đỉnh năm 2022. Thị trường sẽ chào đón nguồn cung mới được “gỡ vướng” pháp lý.

Một trong những lý do khác khiến giá căn hộ tăng là áp lực chi phí đầu vào, nhất là chi phí đất và tiền sử dụng đất, chi phí xây dựng. Các loại chi phí này chiếm phần lớn trong tổng chi phí đầu tư dự án. Chuyên gia cho rằng chỉ khi kiểm soát được chi phí đầu vào ở mức hợp lý thì giá bất động sản mới ổn định.

Bà Đỗ Thu Hằng – Giám đốc cao cấp của Savills Hà Nội – nói Hà Nội đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp cải cách thể chế, phát triển cơ sở hạ tầng, thí điểm các dự án nhà ở. Đáng chú ý, nhiều dự án đang được xem xét triển khai ở khu vực ngoài vành đai 3 – 3,5. Khi các thủ tục được hoàn tất và sản phẩm được tung ra thị trường sẽ có tác động tích cực tới mặt bằng giá.

Tuy nhiên, một yếu tố quan trọng là chi phí sử dụng đất hiện đang chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá thành. Nếu chi phí này được tính toán hợp lý, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và doanh nghiệp thì giá nhà có thể giảm về mức phù hợp hơn với khả năng chi trả của người dân. Đồng thời, các cơ chế ưu đãi về thuế, tín dụng hay đất đai cho phân khúc nhà ở vừa túi tiền cũng rất cần thiết để thúc đẩy phát triển dòng sản phẩm này.